İdari İzin Nedir? Nasıl Kullanılır? Maaş ve İş Günü Detayı 2025
İdari izin, kamu kurumlarında çalışan memur ve sözleşmeli personelin, belirli sebeplerle görevlerinden geçici olarak uzaklaştırılması ancak bu sürede maaş ve diğer haklardan feragat etmemesidir. Bu izin türü, genellikle devlet eliyle yayımlanan genelgeler, valilik kararları veya Cumhurbaşkanlığı duyuruları doğrultusunda verilir.
Bu tür izinlerde personel resmen görevli sayılır ve iş günü olmasına rağmen işe gelmeleri gerekmez. İdari izinler, zorunlu durumlarda çalışanı korumaya yönelik alınan hukuki ve idari bir tedbirdir.
İdari İzin Nasıl Kullanılır ve Kimler Yararlanabilir?
İdari izin hakkından sadece kamu çalışanları faydalanabilir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında çalışan memurlar ve sözleşmeli personeller bu izne tabidir. Özel sektör çalışanları için böyle bir kavram yasal çerçevede yer almamaktadır.
İdari iznin kullanımıyla ilgili temel koşullar:
- İdari izin resmi yazıyla ilan edilir.
- Bireysel başvuru ile değil; merkezi otorite kararı ile belirlenir.
- Genellikle kamu düzeni, doğal afet, seçim, bayram öncesi gibi özel durumlarda verilir.
Kullanım süreci:
- İlgili kurum, yazılı tebliğde bulunur.
- Çalışanlar belirtilen tarih aralığında işe gelmez.
- Bu süre içerisinde görevli sayıldıkları için maaş, sosyal hak ve hizmet süresi etkilenmez.
| Personel Türü | İdari İzin Hakkı Var mı? |
|---|---|
| Devlet Memuru | ✅ Evet |
| Sözleşmeli Memur | ✅ Evet (Duruma bağlı) |
| 4/D Kamu İşçisi | ✅ Evet (İlgili kurum kararıyla) |
| Özel Sektör Personeli | ❌ Hayır |
Özel Sektörde İdari İzin Uygulaması Var mı?
Hayır. İdari izin uygulaması yalnızca kamu çalışanları için geçerlidir. Özel sektörde ise bu tür izinler, tamamen işverenin inisiyatifine bağlıdır. Ancak, bazı özel sektör firmaları devletin aldığı idari izin kararlarını “örnek teşkil etmesi” açısından uygular. Özel sektörde durum:
- İşveren isterse ücretli izin verebilir.
- Ücretsiz izin uygulanabilir.
- Telafi çalışması yapılması gerekebilir.
- SGK primi yatırımı işverenin kararına bağlıdır.
İdari İzin Ne Zaman Verilir? Örnek Durumlar ve Tarihler
İdari izinler genellikle olağanüstü durumlarda, resmi tatil öncesi-ertesi günlerde veya kamusal düzenin bozulma ihtimali bulunan zamanlarda uygulanır. İdari izin verilmesine neden olan durumlar:
| Durum | Açıklama | Örnek Yıl |
|---|---|---|
| Aşırı hava koşulları | Yoğun kar, fırtına, sel | Ocak 2023 kar tatili |
| Seçim günleri | Kamu görevlilerinin sandık görevi | Mayıs 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimi |
| Dini bayramlar | Bayram öncesi yarım günün tam güne çevrilmesi | Kurban Bayramı arifesi |
| Ulusal felaket | Deprem, yangın, sel gibi afet durumları | Şubat 2023 Kahramanmaraş depremi |
| Pandemi vb. sağlık tedbirleri | Salgın hastalıklar nedeniyle toplu alanlardan uzak durma | Mart 2020 Covid-19 süreci |
İdari İzinli Günler Resmi Tatil Sayılır mı?
İdari izinli günler resmi tatil statüsünde değildir. Ancak bu günlerde çalışan memurlar için farklı uygulamalar yapılabilir. Farkları ve ortak noktaları:
| Kriter | Resmi Tatil | İdari İzin Günü |
|---|---|---|
| Yasaya Dayalı | Anayasada belirtilmiştir | Kararname veya genelge ile ilan edilir |
| Süreklilik | Her yıl aynıdır (örn. 23 Nisan) | Dönemsel ve değişkendir |
| Özlük Hakları Etkisi | Maaşta kesinti olmaz | Aynı şekilde maaş ödenir |
| Hizmet Süresine Etkisi | Sayılır | Sayılır |
| Ek Mesai Hakkı (çalışan için) | Verilir | Genellikle verilir |
İdari İzinli Günlerde Maaş ve Diğer Haklar Etkilenir mi?
Hayır, idari izinli olunan günler maaşa herhangi bir şekilde olumsuz etki yapmaz. Aksine, bu günlerde personel fiilen görevli sayılır ve çalışmıyor olsa da maaş almaya devam eder. İdari izinli günlerde şu haklar korunur:
- Tam maaş ödemesi
- Ek ödeme ve tazminatlar
- Hizmet süresine sayılma
- Emeklilik primlerinin düzenli işlemesi
- Yıllık izin hesaplamasında tam iş günü olarak değerlendirme
Bu bağlamda idari izin, hem çalışanı koruyan hem de kamunun ihtiyaç duyduğu zamanlarda sistemin devamlılığını sağlayan bir uygulamadır.
İdari İzin Süresinde Maaş ve Ek Ödemeler Ne Olur?
İdari izin süresinde kamu personelinin maaşı, ek ödeme ve diğer sosyal haklarında herhangi bir kesinti olmaz. Hatta bazı durumlarda çalışan personele fazladan mesai ücreti dahi ödenebilir. Maaş ve ödeme detayları:
- Maaşta herhangi bir kesinti yapılmaz.
- Ek ders ücreti genellikle ödenmez (eğitimciler için).
- Nöbet veya vardiya çalışanı iseniz ek ödeme alabilirsiniz.
- SGK primleri ve kıdem süreleri etkilenmez.
| Hak Türü | İdari İzin Sırasında Durumu |
|---|---|
| Temel Maaş | ✅ Ödenir |
| Ek Ders Ücreti | ⚠️ Duruma göre değişir (genelde ödenmez) |
| Fazla Mesai | ✅ Çalışan personele ödenebilir |
| SGK Primi | ✅ Eksiksiz yatırılır |
| Yıllık İzin Hesabı | ✅ Hizmet süresine eklenir |
İdari İzin İş Günü Sayılır mı?
Evet, idari izinli olunan günler resmi olarak iş günü olarak sayılır. Bu nedenle yıllık izin, emeklilik süresi, terfi ve kıdem hesaplamalarına dahil edilir. Aynı zamanda bazı görevlerdeki puanlama sistemlerinde de bu günler çalışılmış kabul edilir.
İş günü sayılmasının etkileri:
- Kıdem süresi dolumunda dikkate alınır.
- Yıllık izin hesaplamasında düşülmez.
- Emeklilik hizmet süresine eklenir.
- Terfi, derece ilerlemesi vb. konulara engel oluşturmaz.
İş Günü Sayılmasına Dair Örnek:
| Durum | Sayılır mı? | Açıklama |
|---|---|---|
| 2 gün idari izin alan memur | Evet | Hizmet süresi etkilenmez |
| İdari izin sonrası terfi süresi dolan memur | Evet | Terfide gecikme yaşanmaz |
İdari İzin ve Yıllık İzin Arasındaki Farklar Nelerdir?
Yıllık izin ile idari izin birbirine karıştırılmamalıdır. Her ikisi de çalışanın işe gelmediği zaman dilimini kapsar ancak hukuki ve mali sonuçları açısından ciddi farklar taşır.
| Özellik | İdari İzin | Yıllık İzin |
|---|---|---|
| Karar yetkisi | Devlet, valilik, Cumhurbaşkanlığı | Çalışan talep eder |
| Ücret | Tam maaş devam eder | Tam maaş devam eder |
| Hizmet süresi | Sayılır | Sayılır |
| Tatil süresi | Sınırlı değil | Yıllık izin hakkı kadar |
| Kullanım zorunluluğu | Resmi karara bağlı | Çalışan isteğine bağlı |
İdari İzin Alan Çalışanlar Ne Yapmalı?
İdari izin döneminde çalışanların, resmi bildirimleri takip etmesi, acil durumlarda ulaşılabilir olması ve kurumun bilgilendirme sistemlerine kayıtlı kalması önemlidir. Dikkat edilmesi gereken noktalar:
- E-Devlet ya da resmi kurumsal sistemden duyurular kontrol edilmelidir.
- İzin süresinde yurt dışı veya şehir dışı çıkış gerekiyorsa kurumdan yazılı izin alınmalıdır.
- İzin süresi sonunda mutlaka zamanında işe başlanmalıdır.
- Gerekli durumlarda uzaktan çalışma imkanı varsa üst amirle görüşülmelidir.
İdari İzinli Günlerde Görev Yapanlara Ne Ödenir?
İdari izinli günlerde görev yapan kamu çalışanları için mesai ücreti ödenebilir. Bu durum genellikle sağlık, güvenlik, ulaşım ve acil müdahale birimlerinde çalışanlar için geçerlidir. Ek ödeme detayları:
- Günlük ek mesai ücreti ödenir.
- Yüzde 50 artırımlı olabilir (kanuni sınırlar çerçevesinde).
- İdari izin kararı içinde yer almalıdır.
- Vardiyalı personel bu haktan daha sık yararlanır.
2025 Yılında İdari İzinle İlgili Beklentiler
2025 yılında da kamu düzenini etkileyebilecek durumlar göz önüne alındığında, idari izinlerin uygulanmaya devam etmesi beklenmektedir. Özellikle yerel seçimler, iklim değişikliği kaynaklı afetler ve dini bayramlara denk gelen hafta içi günlerde kamu personelini kapsayan idari izinler devrede olacaktır.
Öğretmenler ve Sağlık Çalışanları İçin İdari İzin Uygulaması
İdari izin uygulamaları bazı meslek gruplarında farklılık gösterebilir. Özellikle öğretmenler, sağlık çalışanları ve emniyet güçleri gibi kritik kamu görevlerinde, idari izin verildiğinde bile görev başında olunması gerekebilir. Duruma göre değerlendirme:
- Öğretmenler: Yüz yüze eğitim durdurulursa idari izin verilir, uzaktan eğitim alternatif olabilir.
- Doktorlar ve Hemşireler: Acil servisler ve pandemi benzeri kriz durumlarında görev devam eder.
- Polis ve Jandarma: Kamu düzeni riske giriyorsa idari izin değil, görev yoğunluğu artar.
İdari İzin Nasıl Değerlendirilmeli?
İdari izin, kamu çalışanlarını hem yasal hem de sosyal olarak güvence altına alan önemli bir uygulamadır. İdari izinlerin planlı, şeffaf ve çalışan lehine uygulanması beklenmektedir. Kurum içi iletişim, personel haklarına dair şeffaf bilgi akışı ve dijital sistemlerin doğru kullanımı, bu süreci en verimli hale getirecek etkenlerdir.
